De ontslagmotivering volgens CAO nr. 109

In 2014 werd in de schoot van de Nationale Arbeidsraad een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten omtrent het ontslagrecht. Hierin werden bepaalde rechten aan de werknemer toegekend wanneer hij het voorwerp wordt van een ontslag.

De CAO nr. 109 verleent enerzijds aan de werknemer het recht om de concrete redenen die tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen. Anderzijds heeft de werknemer recht op een forfaitaire schadevergoeding in geval van “kennelijk onredelijk ontslag”. Dit laatste houdt in dat de ontslagredenen geen verband houden met de geschiktheid of het gedrag van de werknemer of die niet berusten op de noodwendigheden inzake de werking van de onderneming, waartoe nooit beslist zou zijn door een normale en redelijke werkgever.
 

- Recht op kennisname van de concrete ontslagreden(en)

Wanneer de werkgever geen (specifieke) redenen voor ontslag opgeeft in de ontslagbrief, is de werknemer niet verplicht het daarbij te laten. Hij heeft immers het recht om de concrete redenen te kennen die tot zijn ontslag hebben geleid.

1°) Stap 1: aangetekend schrijven van de werknemer

Indien hij kennis wenst te nemen van de ontslagreden(en), dient de werknemer een aangetekende brief te richten aan zijn voormalige werkgever en dit binnen een termijn van twee maanden nadat de arbeidsovereenkomst een einde heeft genomen.

In sommige gevallen dient de werknemer een opzeggingstermijn te volbrengen. De werknemer beschikt dan over een termijn van zes maanden na de betekening van de opzegging door de werkgever, zonder dat hij evenwel de termijn van twee maanden na het einde van de arbeidsovereenkomst mag overschrijden. 

Wanneer de werknemer nalaat tijdig een verzoek te richten tot zijn voormalige werkgever, verschuift de bewijslast: de werknemer dient in dat geval het bewijs te leveren dat zijn ontslag kennelijk onredelijk was.

2°) Stap 2: kennisgeving van de concrete redenen

De werkgever die een dergelijk schrijven ontvangt, beschikt op zijn beurt over een termijn van twee maanden om de concrete redenen die tot het ontslag hebben geleid, mee te delen aan de getroffen werknemer. Deze kennisgeving dient opnieuw per aangetekende brief te gebeuren.

Wanneer de werkgever nalaat hierop te antwoorden, draagt hij in dat geval de bewijslast dat het ontslag gerechtvaardigd was. Ingeval de werkgever laattijdig antwoordt of weigert de concrete redenen die hebben geleid tot het ontslag mee te delen, is hij bovendien een forfaitaire burgerlijke boete verschuldigd overeenkomstig twee weken loon aan de werknemer.

Op deze verplichting bestaat echter een uitzondering. Immers is het mogelijk dat de werkgever reeds uit eigen beweging schriftelijk aan de werknemer heeft meegedeeld welke concrete redenen aan de oorzaak van het ontslag liggen. In dat geval is de werkgever niet gehouden te antwoorden op het verzoek van de werknemer. Voorwaarde daarbij is natuurlijk wel dat de mededeling alle elementen omvat die de werknemer toelaten de concrete redenen tot zijn ontslag hebben geleid, te kennen.

- Sanctie in geval van kennelijk onredelijk ontslag

Indien de rechtbank aanneemt dat er sprake is van een kennelijk onredelijk ontslag, heeft de werknemer recht op een schadevergoeding van minimaal drie weken loon en maximaal 17 weken loon.

De hoogte van deze schadevergoeding is afhankelijk van de gradatie van de kennelijke onredelijkheid van het ontslag. Met andere woorden, des te onredelijker het ontslag was, des te hoger de schadevergoeding zal zijn.

De bekomen schadevergoeding wordt niet beschouwd als loon, zodat er geen sociale zekerheidsbijdragen verschuldigd zijn. Bovendien mag deze gecumuleerd worden met een opzeggingsvergoeding, een niet-concurrentievergoeding, een uitwinningsvergoeding of een aanvullende vergoeding die bovenop de sociale uitkeringen worden betaald.

Het staat de betrokken werknemer wel vrij om zijn werkelijke schade in concreto te bewijzen en te vorderen in de plaats van voormelde forfaitaire schadevergoeding.

- Arrest van 17 mei 2019 van het arbeidshof te Brussel

Dat voormelde voorwaarden streng worden beoordeeld, blijkt onder meer uit het arrest d.d. 17 mei 2019 van het arbeidshof te Brussel.

De casus betrof een werknemer die na ontslag aan zijn ex-werkgever een aangetekende brief richtte met het verzoek tot kennisgeving van de concrete redenen van zijn ontslag.

De werkgever zond de toelichting per e-mail aan de betrokken werknemer en niet via aangetekende brief.

De betrokken werknemer vorderde vervolgens de forfaitaire boete van twee weken loon op grond van de niet-naleving van de formaliteiten van de kennisgeving, opgenomen in artikel 7 CAO nr. 109.

Het verweer van de werkgever hield in dat de werknemer kennis heeft kunnen nemen van de concrete redenen van ontslag en dat het beoogde doel dus bereikt was. Volgens de werkgever maakte de vordering van de werknemer rechtsmisbruik uit.

De redenering van de werkgever werd door het arbeidshof niet gevolgd. Het arbeidshof benadrukte dat de werkgever ook uit eigen beweging de ontslagredenen kon meedelen aan de werknemer (wat in casu niet gebeurd was). Wanneer de werkgever dit niet doet, kan de werkgever niet ontslagen worden van de voorwaarde om de ontslagreden met aangetekende brief mee te delen.

Het arbeidshof van Brussel oordeelde dan ook dat de vordering van de werknemer bijgevolg geen misbruik inhield van zijn recht om zijn concrete ontslagredenen te kennen. De forfaitaire burgerlijke boete overeenkomstig artikel 7 CAO nr. 109 werd dan ook toegekend.

Voor verdere vragen inzake sociaal recht kunt u steeds ons kantoor contacteren.

(De nieuwsbrieven van KONSILIO Advocaten zijn louter informatief en ten behoeve van het cliënteel. De inhoud ervan kan niet worden beschouwd als een volwaardig juridisch advies. Voor concrete vragen of informatie aangepast aan een persoonlijke situatie kunt u uiteraard ons kantoor bereiken.
Er wordt getracht om de informatie in de nieuwsbrieven zo actueel en volledig mogelijk te verstrekken. De informatie hierin kan echter achterhaald zijn door recente wijzigingen. KONSILIO Advocaten kan op generlei wijze aansprakelijk gesteld worden voor de juridische volledigheid van zijn nieuwsbrieven.)